23 Eyl Balgam Nedir, Neden Oluşur, Ne Zaman Hekime Başvurulmalıdır?

Alt solunum yollarında, bronşlar ve bronşiyoller tarafından üretilen bir mukus türü olan balgam, solunum yolunun hassas dokularını nemli tutar ve sağlık için zararlı olabilecek yabancı partiküllerin vücut dışarısına atılmasını sağlar.

Balgam hava yolunu enfeksiyonlardan koruyan ölü hücreleri, solunan yabancı partikülleri, bakterileri ve beyaz kan hücrelerini içerebilir. Miktarı, kıvamı ve rengi solunum yolları sağlığı hakkında önemli bilgiler verebilir.

Balgam birçok farklı nedenle çeşitli özelliklerde karşımıza çıktığı için “Balgam nedir?”, “Balgam neden oluşur?”, “Hangi durumlarda hekime başvurulmalıdır?” sorularının yanıtlarının bilinmesi önem taşıyor.

Balgam Nedir?

Balgam; bronş ve bronşiyoller tarafından üretilen bir mukus türüdür. Akciğerlerin ve hava yollarının korunmasında ve nemlendirilmesinde görev yapar. Bir nevi temizleyici olarak da düşünülebilir. Vücuda giren zararlı partiküllerin ve bakterilerin vücuttan atılmasını sağlar ve öksürükle atılır.

Normal şartlar altında şeffaf bir renge sahip olur. Rengi ve miktarı çeşitli durumlarda değişiklik gösterebilir. Balgamın çoğalmasına ve renk değiştirmesine neden olan bazı hastalıklar zaman kaybetmeden göğüs hastalıkları uzmanlarına başvurulmasını gerektirdiğinden bu nedenlerin bilinmesi önemlidir.

Balgam Neden Olur?

Balgam artışının ardında birçok farklı neden olabilir ve bu nedenler doğrultusunda balgam renginde değişme meydana gelebilir.

Sigara Kullanımı: Sigara kullananların akciğerlerinde biriken mukus, sigara içenlerde sıklıkla görülen tipik bir öksürüğe neden olur. Balgam yeşil, sarı, kahverengi veya kanlı olabilir. Kanlı balgam zaman kaybetmeden tıbbi destek alınmasını gerektiren bir semptomdur. Kanlı balgam hakkında hazırladığım içerikten konu ile ilgili detaylı bilgi alabilirsiniz.

Hava kirliliği ve sigara tüketimi sonrası ortaya çıkan balgam özünde vücudun yabancı ve zararlı partiküllerden kurtulma girişimidir. Bu gibi durumlarda balgam üretimindeki artış normal bir tepki olarak kabul edilir. Sigara içen kişilerde silyaların fonksiyonları azaldığından vücut balgamı dışarı taşımakta zorlanır. Balgam şikâyetinin azalması için en etkili yöntem sigaranın bırakılmasıdır.

Astım: Astım hastalığına sahip olan kişilerin hava yolları alerjenlere karşı son derece hassastır. Çevre kirliliği ve solunum enfeksiyonlarının da etkisiyle solunum yollarında enflamasyon görüldüğünde balgam üretiminde de artış ile karşılaşılır.

Kistik Fibroz: Ciddi bir kalıtsal hastalık olan kistik fibroz, genişlemiş solunum yollarının kıvamlı mukus ile tıkanmasına ve solunum güçlüğü yaşanmasına neden olur. Mukusun kıvamlı olması bakteriler için uygun bir üreme ortamı yaratır. Bu nedenle kistik fibroz hastalarının büyük bir çoğunluğunda kronik bakteriyel akciğer enfeksiyonlarıyla karşılaşılır.

Solunum Yolu Enfeksiyonları: Tükürükten farklı bir renkte balgam oluşumu ile karşılaşılması alt solunum yolu enfeksiyonlarının önemli bir belirtisi kabul edilir. Bu gibi bir durumda balgam kokulu ve kıvamlı olabilir. Genel olarak enfeksiyonun erken evrelerinde balgam miyeloperoksidaz adlı bir enzim nedeniyle koyu yeşil renkte olur, enfeksiyon ilerledikçe renginde açılma görülür. Bazı enfeksiyonların balgamda sarı, gri ve paslı bir renk oluşturması mümkündür. Örneğin nezle olunduğunda balgam yeşil, bronşit varlığında sarı – yeşil, tüberküloz olması durumunda ise yeşil ya da kanlı olabilir.

Tüm bu nedenlere ek olarak akciğer apsesi, akciğer mantarı, pnömoni, bronşektazi, KOAH, pulmoner emboli, akciğer kanseri görülmesi hâlinde de balgam oluşumunda artış ve renginde değişme meydana gelebilir.

Balgam miktarını azaltmanın birkaç farklı yolu bulunur. İlk ve temel adım balgam artışına neden olan faktörün belirlenmesi ve kişiye özel bir tedavi planlamasının yapılmasıdır.

Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?

Balgam artışının ardında her zaman ciddi sorunlar olmamakla birlikte belirli şartlar oluştuğunda tıbbi destek ihmal edilmemelidir. 3 haftadan uzun süren şiddetli öksürük sorunu yaşayan hastalar, 3 günden fazla yüksek ateşi olanlar, balgam miktarında artış ya da renginde koyulaşma olanlar, balgamda kan bulgusuna rastlayanlar muhakkak hekimlere başvurmalıdır.

Hekimlere başvurulmasının ardından gerekli görüldüğü takdirde balgam kültürü yapılması önerilebilir. Balgam kültürü yapılırken hastaların öksürerek balgam çıkarması istenir. Öksürmeye rağmen balgam çıkmıyorsa bronkoskopi yapılması gerekebilir.