06 Tem Solunum Fonksiyon Testleri

Sağlıklı bireylerin rutin fiziksel kontrolleri sırasında da gerçekleştirilebilen solunum fonksiyon testleri ile temel olarak akciğerlerin fonksiyonları ve kapasitesi hakkında bilgi edinilir. Noninvaziv nitelik taşıyan solunum fonksiyon testleri sayesinde akciğerlerin hacmi, kapasitesi ve gaz değişim oranı hakkında bilgi edinilir. Test ile elde edilen tüm bu veriler sayesinde akciğer hastalıklarının teşhis ve tedavi süreci büyük bir hassasiyetle yürütülebilir.

Solunum fonksiyon testleri iki ayrı metotla gerçekleştirilir. En yaygın metot spirometridir. Spirometri ile akciğerlere giren ve akciğerlerden çıkan hava akımı ölçümlenebilir. Diğer yöntem olan pletismografi ile akciğer hacmi belirlenebilir. Pletismografi ve spirometri ile ilgili daha detaylı bilgi için “Solunum Fonksiyon Testleri” içeriğimi okuyabilirsiniz.

Solunum fonksiyon testleri ile;

• Normal solunum sırasında alınan ve verilen havanın hacmi (tidal volüm),
• Dakikada verilen toplam hava miktarı,
• Alınan derin nefes sonrası akciğerlerden atılabilen maksimum hava hacmi (vital kapasite),
• Normal şekilde nefes verdikten sonra akciğerlerde kalan hava miktarı,
• Mümkün olduğunca nefes verdikten sonra akciğerlerde kalan hava miktarı,
• Akciğer kapasitesi,
• Akciğerler derin bir nefesle dolduktan sonra hızla ve kuvvetli şekilde verilen hava miktarı,
• Havanın akciğerlerden en hızlı boşaltılma oranı gibi önemli veriler elde edilebilir.

Solunum fonksiyon testleri ile elde edilen verilerin normal olarak kabul edildiği değerler kişiden kişiye değişebilir. Solunan ve verilen hava miktarı aynı yaştaki, boydaki, cinsiyetteki kişilerin ortalama verilerine göre hesaplanır. Yapılan kıyaslamalar neticesinde ölçümlerde anomali olması halinde ek tetkiklere başvurulur.

Solunum Fonksiyon Testlerine Neden İhtiyaç Duyulur?

Solunum fonksiyon testleri birçok farklı amaçla yapılabilir. Örneğin sağlıklı bireylerin rutin fiziksel kontrolleri sırasında, akciğer sağlığını riske atan mesleklerde çalışanlara dönemsel olarak kontrol amaçlı ya da nefes darlığı şikâyeti olan kişilere teşhis amacıyla uygulanabilir. Solunum fonksiyon testlerinin teşhis amacıyla uygulandığı hastalıklar arasında allerjiye bağlı bronş hiperreaktivitesi, astım, KOAH, interstisyel akciğer hastalıkları, kısıtlayıcı hava yolu problemleri yer almaktadır.

Solunum fonksiyon testleri akciğer veya kalp hastalığı olan, sigara içen veya başka sağlık sorunları olan hastalarda ameliyat veya diğer prosedürlerden önce akciğer fonksiyonlarını kontrol etmek için kullanılabilir. SFT’lerin başka bir kullanımı astım, amfizem ve diğer kronik akciğer problemlerinin tedaviye yanıtını değerlendirmektir.

Solunum Fonksiyon Testi Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Solunum fonksiyon testi öncesinde düzenli olarak kullanılan ilaçlar varsa mutlaka hekimlere bilgi verilmelidir.
• Hastanın yaş, boy ve kilo bilgileri doğru bir şekilde kaydedilmelidir.
• SFT öncesi hasta, en az 30 dk efor sarfetmemiş, dinlenmiş olmalıdır.
• Hasta düzenli nefes açıcı ilaç kullanıyorsa ilacını kullanmış olmalıdır.
• Test öncesi çok ağır beslenmemeye özen gösterilmelidir.
• Test sırasında hasta dik bir şekilde düz bir zeminde oturmalıdır ve burun solunumu yapmaması için burnunun bir mandal yardımıyla kapalı olması gereklidir.

Solunum Fonksiyon Testi Riskli midir?

Solunum fonksiyon testi noninvaziv bir prosedürdür. Yaklaşık 15-30 dakikalık süreç zarfında tamamlanır. Güvenlidir ve oldukça kısa sürede gerçekleştirilebilir. Yine de belirli risklerin olduğu bilinmelidir. Solunum fonksiyon testleri sırasında hastalar baş dönmesi, öksürme, nefes darlığı ve derin nefes alırken astım atakları yaşayabilirler. Tüm bu riskler göz önünde bulundurularak testten önceki yakın bir süreç zarfında göz ameliyatı olanlar, karın ve göğüs bölgesinden operasyon geçirenler, aktif verem hastalığı bulunanlar, göğüs bölgesindeki damarlarında anevrizma yani genişleme bulunanlar solunum fonksiyon testleri için uygun aday olarak görülmezler.