02 Nis D-Dimer Testi Nedir? Nasıl Yapılır?

Covid-19 ile birlikte hayatımıza giren tıbbi tetkiklerden biri de D-Dimer testi. Özellikle Covid-19 teşhisinin ardından yapılması gerektiği gündeme geldikten sonra bilinirliği artan bu testin temel amacı vücutta kan pıhtısı çözüldüğünde oluşan bir protein olan D-dimer’in ölçülmesidir. Damar içi pıhtılaşma bozukluklarının olup olmadığının teşhis edilebilmesi için uygulanan D-Dimer testi hakkında hazırladığım içerikte hem testin detayları hem de covid-19 ile bağlantısı hakkında bilgi bulabilirsiniz.

D-Dimer Testi Nedir?

Kan pıhtılaşması, bir kan damarı veya doku yaralandığında aşırı kanamayı önleyen önemli bir savunma mekanizması olarak düşünülebilir. Kanın sıvı kısmında bulunan trombositler ve proteinler, yaralanmanın olduğu bölge üzerinde bir pıhtı oluşturarak kanamayı durdurmak için birlikte çalışırlar. Yara iyileşince de kan pıhtısı doğal olarak çözülmeye başlar. Kan pıhtıları çözülürken D-Dimer adı verilen protein ortaya çıkar. Bu süreç sağlıklı bir pıhtılaşma sürecine işaret eder. Bazı kişilerde herhangi bir yaralanma gerçekleşmeden de kan pıhtılaşması ortaya çıkabilir. Kan pıhtılaşma bozuklukları kişinin hayatını ciddi bir şekilde etkileyebilir. Kişide herhangi bir kan pıhtılaşma sorunu olup olmadığının belirlenmesi için D-dimer salınımı önemli bir gösterge olduğu için kandaki bu proteinin miktarının ölçülmesi amacıyla gerçekleştirilen test, D-Dimer testi olarak adlandırılır.

Hangi Durumlarda D-Dimer Testi Uygulanır?

Bacaklarda ödem oluşumu, kızarıklık, hassasiyet ve ağrı gibi şikayetler bacak toplardamarlarında pıhtılaşmanın spesifik belirtilerindendir. Bu gibi bir durumda hastada pıhtılaşma bozukluğunun olup olmadığının değerlendirilmesi için D-dimer testinin uygulanması tanıda yardımcı olur.

Derin damarlarda oluşan kah pıhtısı Derin Ven Trombozu olarak adlandırılır. Derin Ven Trombozu genellikle bacaklarda oluşsa da oluşan pıhtının akciğerlere ulaşması ile Pulmoner Emboli dediğimiz acil ve ciddi bir akciğer hastalığına neden olabilir.

Akciğerlerde kan pıhtısı oluşup oluşmadığının belirlenmesi için de uygulanabilen D-Dimer testi genellikle nefes almada zorluk yaşanması, ani başlangıçlı göğüs ya da sırt ağrısı,kanlı balgam, kalp atışlarında hızlanma, terleme ve bayılma gibi şikayetler yaşandığında önceliklendirilebilir. Tüm bu şikayetler acil tıbbi destek alınması gereken durumlardır.

Derin Ven Trombozu ve Pulmoner Emboli haricinde felç ve yaygın damar içi pıhtılaşma şüphesi varlığında da D-Dimer testinin uygulanması tanıda yardımcıolabilir. Bu noktada karar hastanın şikayetlerinin değerlendirilmesi sonucu hekimler tarafından verilecektir. Testin uygulanması oldukça kolaydır. Hastadan az miktarda kan alınmasına dayanan D-Dimer testi sonuçları hızlı bir şekilde çıkar.

D-Dimer testi sonuçları negatif olduğunda kan pıhtılaşma sorunun çok yüksek oranda olmadığı sonucuna varılır. Test sonuçları yüksek veya pozitif olarak çıktığında ise ileri tetkiklere ihtiyaç duyulur. D-Dimer yükselmesinin ardında enfeksiyonlar, karaciğer hastalıkları ve bazı kanser hastalıkları da olabilir.

Peki Covid-19 ile D-Dimer testi arasındaki bağlantı nedir? Neden Covid-19 hastalarına D-Dimer testi uygulanıp uygulanmayacağı bu denli gündemdedir?

D-Dimer Testi Covid-19’un Etkin Yönetilmesine Yardımcı Oluyor

Yapılan çalışmalar, Covid-19’un erken evrelerinde D-Dimer konsantrasyonlarında artış olduğunu göstermektedir. D-Dimer seviyelerinde 3-4 katlık bir artış, hastalığın ağır seyredebileceğinin ve damar içi pıhtılaşma olabileceğinin önemli bir işareti olarak kabul edilmektedir. Bu veriye erken dönemde sahip olunması hastalığın tedavi sürecinin planlanmasında ve hastalığın yönetiminde büyük bir avantaj sağlamaktadır.

Yapılan araştırmalar sonucunda Covid-19 hastalığının da damar içi pıhtı oluşumuna neden olabileceği gösterilmektedir. Bu nedenle D-dimer testinin özellikle diyabet, yüksek tansiyon kalp yetmezliği ve obezite gibi altta yatan hastalıkları bulunan hastalarda yapılması önerilmektedir.